El, Ayak ve Ağız Hastalıkları

Ailelerin ”Bizim çocuk galiba su çiçeği oldu hocam, aşısı da var ama ?!” diye geldikleri ve varlığından haberdar oldukları cins hastalıktan bahsedeceğim :))

El-Ayak-Ağız Hastalığı (EAAH), genellikle bebekleri veya beş yaşından küçük çocukları etkileyen yaygın bir viral hastalıktır. Nadiren yetişkinlerde de görülebilir. Sebebi Enterovirus ailesinden gelen virüslerdir. Coxsackie A16 en çok sebep olan virüsdür. En çok salgınlara yol açan ise Enterovirus 71’dir.

EAAH genellikle ateşle başlar, iştahta azalma, halsizlik, boğaz ağrısı vardır. Başlangıçtan bir iki gün sonra ağızda ağrılı lezyonlar görülür (buna herpanjina diyoruz). Küçük kırmızı noktalardan ülsere lezyonlara dönüşebilir. Bir iki gün içinde ciltte kırmızı noktalanmalar başlar, yüzeyden kabarabilir veya su çiçeğindeki gibi su dolu lezyonlara dönebilir. Döküntü yerleri el içleri, ayak tabanı, dizler, bilekler ve genital bölgedir.

Ağız lezyonları çok ağrılı olduğu için hastalar yemek içmekte zorlanıp, susuz bile kalabilirler. Hastalık komplikasyonu olarak tırnak kayıpları, ensefalit ve menenjit bildirilmiştir.

Hastalığın bulaşması ise enfekte olmuş kişilerin salyalarından, kabarcıklardaki sıvıdan, gaitadan, yakın kişisel temastan, öksürük ve hapşırıkla havadan ve kontamine olan alan veya eşyaların temasından olur. Örneğin hasta olan kişiyle öpüşmek, onun temas ettiği kapı kolunu tutmak veya hasta kişinin girdiği havuza girip suyundan yutmak gibi yollar ile bulaş olur. Genelde hasta kişi hastalığın ilk haftası bulaştırıcıdır, bazen bu süre semptomların kaybolmasından sonra birkaç hafta daha sürebilir. Bazen, özellikle de yetişkinler hastalanır ama semptomları olmaz ve buna rağmen de yine bulaştırıcı olabilirler. Bu yüzden iyi el hijyeni herzaman hastalıkların bulaşını büyük ölçüde engeller ve gereklidir. Hasta yetişkinlerin işe dönüşü veya çocukların kreşe-okula dönüşünde doktorları ile karar vermek doğru olur. Bu hastalık hayvanlara bulaşmaz veya onlardan bulaşmaz.

EAAH’yi önlemek için bir aşı yoktur, fakat özellikle bez değişimi veya tuvalat kullanımı sonrası sabunla el yıkama, oyuncaklar veya yüzeylerin bazen dezenfekte edilmesi, hasta olduğu bilinen kişilerle yakın temas edilmemesi, öpüşülmemesi, bardak gibi objelerin ortak kullanılmaması bulaşı azaltacak veya önleyecektir.

Özel bir tedavisi yoktur; ağrıyı azaltmak, ateşi düşürmek (çocuklarda bunun için aspirin kullanılmamalıdır), sıvı alımını doğru düzeyde tutmak önemlidir.

Kaynak : www.cdc.gov  (Center for Disease Control and Prevention)